Вӑрмар районӗнчи Тикеш ялӗнче пурӑнакансем малашне кӗрлӗ-ҫурлӑ ҫанталӑкра та Ленин урамне шикленмесӗр кӗрсе тухайӗҫ.
Асӑннӑ урама хытарнӑ ҫул тӑвиччен вырӑнти Тикеш ял тӑрӑхӗ ҫак ӗҫе тӑвакан подряд организацине палӑртнӑ. Конкурс ҫӗнтерӳҫи (патшалӑх е муниципалитет саккасне пурнӑҫлакана пуҫ тӗллӗн палӑртма юрамасть – унсӑрӑн вӑл монополипе ҫыхӑннӑ саккуна пӑсни шутланать) пулса тӑнӑ «Зодчий» тлли мар яваплӑ общество ӗҫе 168 пин тенкӗпе пурнӑҫлама килӗшнӗ.
Палӑртнине ҫак эрнере строительсем вӗҫленӗ. Вӗсем Тикешри Ленин урамне вак чул сарнӑ. Строительсен ӗҫне комисси йышӑннӑ. Тӗрӗслевҫӗсем вак чул сарнӑ ҫул сарлакӑшне тата тӑршшӗне тата вак чула мӗн хулӑнӑш хунине виҫсе пӑхнине пӗлтереҫҫӗ вырӑнти ял тӑрӑхӗнче. Комисси строительсем ӗҫе пахалӑхлӑ пурнӑҫланӑ тесе йышӑннӑ.
Сӑнсем (18)
ЧР Сывлӑх министерствин ӗҫченӗсем Чӑваш Енри халӑхӑн сывлӑхӗ пирки пӗтӗмлетӳ тӑваҫҫӗ. Ку 2014 ҫулхи кӑтартусене пырса тивет.
Ведомство пӗлтернӗ тӑрӑх, пӗлтӗр республикӑра наркологи служби 21180 ҫынна тӗрӗслесе тӑнӑ. Вӗсенчен 13640-шӗ хуласенче пурӑнать. Теприсем — ялсенче.
Ведомствӑн официаллӑ сайтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, алкоголизм чирӗпе аптӑракансен йышӗ Канашра тата Вӑрмар районӗнче нумай. Унта 100 пин ҫын ҫине ку чирпе 168,2 тата 197,1 ҫын аптӑрать. Алкоголизм психозӗпе чирленисенчен 90,4 проценчӗ виҫӗ ҫул ниҫта та ӗҫлемен. 70,2 проценчӗн вӗренӳ статусӗ пӗчӗк.
Алкоголизм психозӗпе чирлекенсенчен ытларахӑшӗ вӑйпиттисем — 40 ҫултан пуҫласа 59 ҫулччен. Чӑваш Енре, шел те, алкоголизм чирӗпе аптӑранӑ ачасем те, 18 ҫул тултарманнисем, пур. Вӗсем 303 ҫын. Юлашки виҫӗ ҫулта республикӑра ҫул ҫитменнисен хушшинче алкоголизм психозӗпе аптӑракансем пулман.
Вӑрмар районӗнчи Тупах ялӗн ҫыннисем паттӑрсене хисеплеҫҫӗ. Вӗсем Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫине хутшӑннисене халалласа хӑйсен вӑйӗпе палӑк лартнӑ.
Унччен Тупах ялӗнче тимӗртен тунӑ обелиск ҫеҫ пулнӑ. Ҫавӑ ҫеҫ паттӑрсене аса илтернӗ. Халӗ вара асӑну палӑкне кирпӗчрен тунӑ, ӑна карта тытса ҫавӑрнӑ. Чи пӗлтерӗшли вара — палӑк ҫине Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫине хутшӑннӑ ветерансен ячӗсене ҫырнӑ. Вӗсенчен ытларахӑшӗ — 118 ҫын — киле таврӑнайман.
Тупахсем палӑк тӑвас шухӑша пӗлтӗр палӑртнӑ. Халӑхран укҫа пухса хӑпартнӑ ӑна. Ку кӑна мар — вӗсем строительство ӗҫӗсене те хутшӑннӑ.
Ӑна тумашкӑн 130 пин тенке яхӑн укҫа кирлӗ пулнӑ. Унпа стройматериал туяннӑ. Ытти ӗҫе вара ял ҫыннисем хӑйсемех пурнӑҫланӑ.
Сӑмах май, Кӗлкешре те хӗрӳ ӗҫ пырать. Унта та ветерансене халалласа палӑк лартасшӑн тӑрӑшаҫҫӗ.
Ку ыйтӑва ӗнерхи правительство ларӑвӗнче сӳтсе явнӑ. Ку ыйтупа строительство министрӗ Олег Марков доклад тунӑ.
Пӗтӗмӗшле илсен, вӗсен 54 проценчӗ усӑ курма хатӗррине, юсав пӗлтӗрхинчен лайӑхрах пынине пӗлтернӗ министр. Котельнӑйсене ӗҫе кӗртессипе — Улатӑр, Канаш, Ҫӗмӗрле, Шупашкар, Ҫӗнӗ Шупашкар хулисенче, Элӗк, Куславкка, Канаш тата Шупашкар районӗсенче, вӗри шыв парса тӑмалли пӑрӑха юсассипе Элӗк, Канаш, Сӗнтӗрвӑрри тата Шупашкар районӗсенче графикран юлса пыраҫҫӗ. «Вӑрнар, Йӗпреҫ, Красноармейски, Муркаш тата Етӗрне районӗсенче, Ҫӗмӗрле хулинче ӑна улӑштарма та пуҫламан», — терӗ Олег Иванович», — пӗлтерет ларура пулнӑ Юрий Михайлов журналист.
Ҫуртсене ӗҫмелли шывпа тивӗҫтермелли пӑрӑха ҫӗннипе улӑштарас тӗлӗшпе Улатӑр, Куславкка, Пӑрачкав, Шупашкар, Канаш, Вӑрмар, Елчӗк районӗсенче, Улатӑр, Ҫӗнӗ Шупашкар, Канаш тата Ҫӗмӗрле хулисенче кая юлса пыраҫҫӗ-мӗн.
Пурӑнмалли нумай хваттерлӗ ҫуртсене хутса ӑшӑтма хатӗрлессипе Муркаш, Комсомольски, Вӑрмар, Елчӗк районӗсенче лайӑх ӗҫлеҫҫӗ.
Вӑрмар районӗнчи Чӗкету ялӗ пысӑках мар. Унта ҫын та сахал пурӑнать. Хӗл каҫакансен йышне вара шутлама пӗр алӑри пӳрне те ҫитет. Анчах чӗкетусем ял уявне ҫулсерен паллӑ тӑваҫҫӗ. Ун чухне халӑх нумай пухӑнать.
Кӑҫал вӗсем ҫурлан 1-мӗшӗнче уява пухӑннӑ. Уяв лапамне илемлетнӗ, сӗтел вырнаҫтарнӑ. Уява кунта ҫуралнӑ Наталья Владимирова уҫнӑ, вӑлах ертсе пынӑ.
Чӗкетусене Кӗлкеш ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Владимир Борцов саламланӑ. Вӑл чи хастаррисене тав ҫырӑвӗсемпе чысланӑ. Юрий Иванов чӗкетусене водоканал ятӗнчен 5 пин тенкӗлӗх сертификат парнеленӗ.
Уява чӑваш эстрада артисчӗсем те килсе ҫитнӗ. Вӗсем хаваслӑ юррисемпе савӑнтарнӑ.
Ҫав кун ҫумӑр ҫунӑ пулсан та уяв хаваслӑ иртнӗ, ҫынсем килӗсене саланма васкаман.
Сӑнсем (28)
Республикӑн уй-хирӗнче хӗрсе ӗҫҫи пырать. Паянхи куна илсен 11 районта вырмана тухнӑ. Пӗтӗмпе кӑҫал хуҫалӑхсен 290,5 пин гектар ҫинчен тӗш тырӑ пухса кӗртмелле. Хальлӗхе 3 пине яхӑн гектар ҫинчен ҫулса илнӗ, 2,2 пинӗ ҫинче вырнипе пӗрлех тӗшӗленӗ те. Паянхи куна тухӑҫ гектар пуҫне вӑтамран 21,3 центнера ларать.
Выльӑх апачӗ хатӗрлессипе хуҫалӑхсем малалла ҫине тӑраҫҫӗ. Хальлӗхе ял хуҫалӑх предприятийӗсенче 80,8 пин тонна утӑ, 173,9 пин тонна сенаж, 33,9 пин тонна силос янтӑланӑ. Утӑпа сенажа планран ирттерсе хатӗрленӗ пулсан, силоса палӑртнинчен хальлӗхе 17 процентне ҫеҫ хурса хӑварнӑ. Вӑтам тени чӑннипех те вӑтам тенине пӗлтерет. Вӑрмар районӗнче утта утӑ уйӑхӗн 17-мӗшӗ тӗлнех планпа палӑртнин 630 проценчӗ таран хатӗрленӗччӗ, Куславкка районӗнче — 410 процента яхӑн. Ҫав вӑхӑтрах Красноармейски районӗнче ҫурри таран та ҫитейменччӗ.
Выльӑх апачӗ хатӗрленипе, тӗш-тырӑ вырнипе пӗрлех хуҫалӑхсем кӗр аки валли те ҫӗр хатӗрлеҫҫӗ.
Вӑрмар район администрацине малашне Александр Тихонов ертсе пырӗ. Районшӑн ҫак тӳре ҫӗнӗ ҫын мар. Унччен вӑл район администрацийӗн строительство, ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх пайне ертсе пынӑ.
Александр Тихонов кандидатурине вырӑнти депутатсем ҫак эрнере хӑйсен ларӑвӗнче пӑхса тухнӑ. Унччен район администрацийӗн пуҫлӑхӗн кандидатурине республика шайӗнчи комисси пӑхса тухса ҫирӗплетнӗ.
Александр Иванович 1966 ҫулхи кӑрлачӑн 11-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Мари Элти патшалӑхӑн техника университетӗнче «Промышленноҫ тата гражданла строительство» специальноҫе алла илнӗ хыҫҫӑн Вӑрмар районӗнчи юсавпа строительство управленийӗнче ӗҫлеме тытӑннӑ. 2004–2008-мӗш ҫулсенче вӑл район администрацийӗнче строительство, ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх, архитектура, транспорт, промышленноҫ тата ҫыхӑну управленийӗнче тӗп специалистра тар тӑкма пуҫланӑ. 2011 ҫулта ӑна район администрацийӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ пулма лартнӑ, пӗлтӗрхи кӑрлачран пӗрремӗш ҫум пулса тимленӗ.
Маларах Комсомольски район администраци пуҫлӑхӗ ылмашни пирки эпир пӗлтернӗччӗ.
Чӑваш Енре кӑҫалхи ҫур ҫулта 32 ача вилнӗ, 2014 ҫулта — 76. Черетлӗ инкек ӗнер, утӑ уйӑхӗн 21-мӗшӗнче, сиксе тухнӑ. Хальхинче Вӑрмар районӗнчи Арапуҫ ял пӗвине 3 тата 5 ҫулхи икӗ арҫын ача путса вилнӗ. Шӑпӑрлансем пӗве патне выляма кайнӑ, хӑйсем ӑҫта ҫул тытассине ачасем аслисене пӗлтермен.
Ачасем инкеке лекнине паян республикӑн правительство ларӑвӗнче хускатнӑ. Правӑна сыхлакансем пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑҫал пирӗн республикӑра ултӑ ача шыва путнӑ. Пӗр хӗрача Шупашкарти Ҫӗнӗ сала патӗнчи пляжра шар курнӑ, ыттисем — ялсенче. Шывра путнисенчен нихӑшӗ те ишме пӗлмен. Тӗпчевҫӗсем ачасене пӗчӗкрен ишме вӗрентме сӗнеҫҫӗ тата куҫран вӗҫертмелле марри пирки асӑрхаттараҫҫӗ. Республикӑн тӳре-шари те ашшӗ-амӑшӗн яваплӑрах пулма кирлине палӑртать.
Вӑрмар районӗнчи Эҫпепе ялӗнче мероприятисем чылай иртеҫҫӗ. Анчах вӗсемшӗн ял кунне уявласси чи пӗлтерӗшлисенчен пӗри шутланать. Ӑна вӗсем 12-мӗш ҫул паллӑ тӑваҫҫӗ.
Уяв «Вӑйӑ картинчен» пуҫланнӑ. Ун чухнех Константин Ивановӑн «Нарспи» поэминчи сыпӑк тӑрах сценка лартнӑ. Унтан уява Кӗтеснер ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ А.Егоров сӑмах илсе тӑснӑ.
Район администрацийӗнчен те килнӗ. Вӑл общество ӗҫне хастар хутшӑннӑ Владимир Иванова тата Эльвира Захаровӑна тав туса чысланӑ.
Малалла концерт иртнӗ. Эҫпепесене саламлама чӑваш эстрада артисчӗсем те ҫитнӗ.
Ӑмӑртусем те иртнӗ. Армрестлинг, кире пуканӗ йӑтас, вӗрен туртас енӗсемпе вӑй виҫнӗ.
Сӑнсем (15)
Утӑн 9-мӗшӗнче Вӑрмар районӗнчи Мӑнҫырма ялӗ уява пухӑннӑ. Вӗсен те ял кунне паллӑ тӑвасси йӑлана кӗнӗ.
Уяв «Ӗмӗт» фольклор ансамблӗ «Ай-хай улма йывӑҫҫи» юрӑ юрланипе пуҫланнӑ. Концерта вӗсем К.Иванов ҫулталӑкне тата Ҫӗнтерӳ 70 ҫул тултарнине халалланӑ. Яланхи пекех мӑнҫырмасене ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ В.Н.Семенов саламланӑ.
Общество ӗҫне хастар хутшӑннӑшӑн, чӑваш халӑх йӑли-йӗркине хисеплесе ӑна аталантарнӑшӑн вулавӑш заведующийне О.Ильинана, клуб заведующине Э.Кузнецовӑна, Л.Романова культйӗркелӳҫӗне грамотӑпа чысланӑ.
Мӑнҫырмасене саламламашкӑн сумлӑ хӑнасем ҫитнӗ. Вӗсем чи маттур та хастар ҫынсене тав ҫырӑвӗсемпе, парнесемпе чысланӑ.
Шупашкарти Вӑрмарсен ентешлӗхӗн президенчӗ Юрий Филиппов клуб заведующийне диск тата Мӑнҫырма ялӗн гимнӗн текстне парнеленӗ. Унтан Юрий Михайлович ял гимне пӗрремӗш хут юрланӑ.
Мӑнҫырмасен уявӗнче концерт пуян пулнӑ. Юрӑсем таврана тахҫанчченех янӑраттарнӑ…
Сӑнсем (53)
+30.3 °C